Blockchain

Blok zinciri, blokzincir ya da özgün İngilizce tabirle blockchain, kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklar adı verilen, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir.

 

Blok zinciri kısaca şöyle işler:

 

“Bilgisayarında (düğüm (node)) bir kayıt listesi (muhasebe defteri) barındırdığını varsayalım. İki müfettiş (PoW kullanıldığında madenci düğümler) onlar da ayni dosyanın birer kopyasını kendi bilgisayarlarında (yani dosya merkezsiz / dağınık) barındırıyor olsunlar. Sen bir para devir işlemi yaptığında bilgisayarın, bu iki müfettişlerin ikisine birden, aynı anda, onları bilgilendiren birer e-posta yollar. Her müfettiş aceleyle harekete geçer ve hem bu işlem için, hem de müfettiş ücretinin kripto para olarak ödenebilmesi için yeterli bakiye olup olmadığını kontrol eder. Bu işi ilk başaran “herkese cevap ver” düğmesine basar ve kontrolü nasıl yaptığını anlatan bir belgeyi (ispatlanmış emek) cevaba ekler. Eğer diğer müfettiş de onay verirse herkes kayıt listelerini yeni durumu yansıtacak şekilde günceller.”[7]

Her blok tipik olarak işlem verilerini, önceki bloğun bir kriptografik hash fonksiyonunu ‘nu,[6] bir zaman damgasını[8] içerir. Tasarım gereği, bir blok zinciri, kayıtların sonradan değiştirilmesine dirençlidir. Kullanılan kayıt listesi, “iki taraf arasındaki işlemleri verimli, doğrulanabilir ve kalıcı bir şekilde kaydedebilen açık, dağıtılmış bir defterdir”.[9] Dağıtılmış bir defter olarak kullanmak için, bir blok zinciri tipik olarak, topluca bir protokole bağlı düğümler arası iletişim ve yeni blokları onaylamak için bir eşler arası (peer-to-peer) ağ tarafından yönetilir. Herhangi bir bloktaki veriler sonradan değiştirilmek istendiğinde, verinin bulunduğu blok ve sonraki tüm blokların değiştirilmesi gerekecektir. Bu da bir sonraki düğüm yazılmadan önce, her blok yazımı için düğüm seçiminde seçilmeyi ve her seferde ağdaki düğümlerin çoğunluğunun onayını gerektirir. Ayrıca her blokta kimin değiştirdiği belli olduğundan, olası bir kötüye kullanımın tespit edilmesi de mümkündür.

 

Blok zincirleri tasarım ile güvenlidir ve (varsayılan olarak) yüksek Bizans hata toleransı ile bir dağıtık hesaplama sistemini örneklendirir. Merkezi olmayan uygulamalar (Dapp), bu teknoloji ile mümkün olmaktadır.[10] Bu sayede tıbbi kayıtlar[11][12], kimlik yönetimi[13][14][15], kaynağı belgeleme, yiyecek izlenebilirliği[16] veya oy kullanma[17] gibi diğer kayıt yönetimi faaliyetleri için potansiyel olarak uygun olan blokzinciri çözümleri oluşturmaktadır.

 

Blok zinciri 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından kripto para bitcoin’de, kamu işlem defteri olarak kullanılmak üzere geliştirilmiştir.[1] Bitcoin kripto parası, güvenilir bir otorite veya merkezi sunucuya ihtiyaç duymadan double spending problemini çözen ilk dijital para birimidir. Bitcoin tasarımı, sonraki diğer uygulamalar için ilham kaynağı olmuştur.

 

Tarihi

Kriptografik olarak güvenli bloklar zincirindeki ilk çalışma 1991 yılında Stuart Haber ve W. Scott Stornetta tarafından açıklanmıştır.[6][18] 1992 yılında Bayer, Haber ve Stornetta, Merkle ağaçlarını tasarıma dahil etti ve bu da birkaç belgenin bir blok halinde toplanmasına olanak sağlayarak verimliliğini artırdı.[6][19] (bkz: Merkle tree)

 

İlk blok zincir 2008 yılında Satoshi Nakamoto olarak bilinen bir kişi (veya bir grup insan) tarafından kavramsallaştırılmıştır. Nakamoto tarafından ertesi yıl, kripto-para birimi bitcoin’in çekirdek bir bileşeni olarak uygulandı ve burada ağdaki tüm işlemler için kamu defteri olarak görev yaptı. Bir blok zincirinin kullanımıyla, bitcoin, güvenilir bir otorite gerektirmeden double spending problemini çözen ilk sayısal para oldu ve birçok ek uygulama için ilham kaynağı oldu.

 

Ağustos 2014’te, ağ üzerinde gerçekleşen tüm işlemlerin kayıtlarını içeren bitcoin blok zincir dosya boyutu 20 GB’ye (gigabayt) ulaştı.[20] Ocak 2015’te, boyut neredeyse 30 GB’a yükseldi ve Ocak 2016’dan Ocak 2017’ye kadar, bitcoin blok zinciri 50 GB’dan 100 GB’a çıktı.[21]

 

Blok ve zincir kelimeleri, Satoshi Nakamoto’nun orijinal makalesinde ayrı ayrı kullanılmış; ancak 2016 yılına kadar tek bir kelime, blok zinciri olarak popüler hale getirilmiştir. Blockchain 2.0 terimi, ilk olarak 2014 yılında ortaya çıkan dağıtılmış blok zincir veri tabanının yeni uygulamalarını ifade eder.[22] The Economist, bu ikinci nesil programlanabilir blok zincirinin bir uygulamasının “kullanıcıların daha karmaşık akıllı sözleşmeler yazmasına olanak veren bir programlama dili, böylece, bir gönderi geldiğinde kendilerine ödeme yapan veya karlarını belirli bir seviyeye ulaştığında sahiplerine otomatik olarak dağıtan sertifikaları paylaşan faturalar yaratır. ” ile geleceğini açıkladı.[1] Blockchain 2.0 teknolojileri, işlemlerin ötesine geçer ve “para ve bilgi hakemleri olarak hareket eden güçlü aracılar olmadan değer alışverişini” mümkün kılar. Dışlanan kişilerin küresel ekonomiye girmelerini, katılımcıların gizliliğini korumalarını, insanların “kendi bilgileriyle para kazanmalarını” sağlamalarını ve içerik oluşturucuların fikri mülkiyet haklarını telafi etmelerini sağlamak için kabiliyet sağlamalarını beklenmektedir. İkinci kuşak blok zincir teknolojisi, bir bireyin “kalıcı dijital kimliğini ve kişiliğini” muhafaza etmesini ve “eşitliğin dağılma şeklini potansiyel olarak değiştirerek” toplumsal eşitsizlik sorununu çözmeye yardımcı olacak bir yol sağlar.[23] 2016 itibarıyla, blockchain 2.0 uygulamaları herhangi bir “harici veriye veya zamana dayalı olaylar veya piyasa koşulları [ihtiyaç duyulan] blok zinciri ile etkileşime girmesine” erişmek için bir off-chain oracle ‘ye ihtiyaç duymaya devam ediyor.[24]

 

2016 yılında, Rusya Federasyonu’nun (NSD) merkezi menkul kıymetler depozitosu, blok zincir tabanlı otomatik oylama sistemlerinin kullanımını araştıracak olan Nxt blockchain 2.0 platformuna dayanan bir pilot proje duyurdu.[25] IBM, Temmuz 2016’da Singapur’da bir blok zinciri yenilik araştırma merkezi açtı.[26] Dünya Ekonomik Forumu için bir çalışma grubu, blok zincirle ilgili yönetişim modellerinin gelişimini tartışmak üzere Kasım 2016’da toplandı.[27] Accenture’a göre, inovasyon teorisinin yayılmasının bir uygulaması, blok zincirlerin 2016’da finansal hizmetler içinde%13,5 ‘lik bir benimseme oranına ulaştığını ve bu nedenle erken benimsenme aşamasına ulaştığını göstermektedir.[28] Sanayi Ticaret Grupları, 2016 yılında Dijital Ticaret Odası’nın bir inisiyatifi olan Global Blockchain Forum’u oluşturdu.[29]

 

Yapı

Bir blok zinciri, birçok bilgisayardaki işlemleri kaydetmek için kullanılan merkezi olmayan, dağıtılmış ve halka açık bir dijital defterdir. Böylece, tüm sonraki blokların değişmesi ve ağın anlaşılması dışında kayıt geriye dönük olarak değiştirilemez.[1][30] Bu, katılımcıların işlemleri ucuza doğrulamasına ve denetlemesine izin verir.[31] Bir blok zincir veritabanı, bir peer-to-peer ağı ve dağıtılmış zaman damgası sunucusu kullanılarak bağımsız olarak yönetilir. Toplu öz çıkarlarla desteklenen kitle işbirliği ile doğrulanırlar.[32] Sonuç, katılımcıların veri güvenliği konusundaki belirsizliğinin marjinal olduğu sağlam bir iş akışıdır. Bir blok zinciri kullanımı, dijital bir varlıktan sonsuz yeniden üretilebilirlik özelliğini kaldırır. Her bir birim değerinin sadece bir kez aktarıldığını ve double spending ‘in uzun süredir devam eden problemini çözdüğünü doğrular. Blok zincirleri bir değer değişimi protokolü olarak tarif edilmiştir.[22] Bu blok zincir bazlı değer değişimi, geleneksel sistemlerden daha hızlı, daha güvenli ve daha ucuz bir şekilde tamamlanabilir.[33] Bir blok zinciri, mülkiyet haklarını atayabilir çünkü teklif ve kabulü zorlayan bir kayıt sağlar.[1]

 

Bloklar

Bloklar, bir Merkle ağacına hashlenmiş ve kodlanmış geçerli işlemlerin yığınlarını tutar.[1] Her blok, blok zincirindeki önceki bloğun kriptografik hash fonksiyonunu içerir ve ikisini birleştirir. Bağlı bloklar bir zincir oluşturur.[1] Bu yinelemeli süreç, önceki bloğun bütünlüğünü, orijinal başlangıç bloğuna geri döndüğünü doğrular.[34]

 

Bazen eş zamanlı olarak ayrı bloklar üretilebilir ve geçici bir çatal oluşturulabilir. Güvenli bir hash temelli tarihe ek olarak, herhangi bir blok zinciri, tarihin farklı sürümlerini puanlamak için belirli bir algoritmaya sahiptir, böylece daha yüksek bir değere sahip olan biri diğerlerine göre seçilebilir. Zincire dahil edilmek üzere seçilmeyen bloklara, yetim bloklar denir.[34] Veri tabanını destekleyen eşler, zaman zaman tarihin farklı versiyonlarına sahiptir. Sadece kendileri tarafından bilinen veri tabanının en yüksek puanlı sürümünü tutarlar. Bir eş daha yüksek puanlı bir versiyon aldığında (genellikle tek bir yeni blok eklenmiş olan eski versiyon) kendi veri tabanlarını genişletir veya üzerine yazar ve geliştirmeyi eşlerine tekrar iletir. Herhangi bir girişin tarihin en iyi versiyonunda sonsuza kadar kalacağıyla ilgili kesin bir garanti asla yoktur. Çünkü blok zincirler tipik olarak eski bloklara yeni blokların puanını eklemek için inşa edildiğinden ve sadece eski blokların üzerine yazılmak yerine yeni bloklarla uzatma üzerinde çalışmak için teşvikler olduğundan, bir girişin yerine geçme olasılığı, üste doğru daha fazla blok oluşturulduğundan, sonuç olarak çok düşük hale geldikçe, katlanarak[35] azalır.[1][36][37] Örneğin, emek ispatı sistemini kullanan bir blok zincirinde, en kümülatif proof-of-work olan zincir, her zaman geçerli olan ağ olarak kabul edilir. Yeterli bir hesaplama düzeyini göstermek için kullanılabilecek birkaç yöntem vardır. Within a block chain the computation is carried out redundantly rather than in the traditional segregated and parallel manner.[38]

 

Blok süresi

Blok süresi, ağın blok zincirinde bir ilave blok üretmesi için geçen ortalama süredir.[39] Bazı blok zincirleri her beş saniyede bir yeni blok oluşturur.[40] Blok tamamlandığı zaman, içerilen veriler doğrulanabilir hale gelir. Kripto para biriminde, para işlemi gerçekleştiği zaman bu pratik olarak gerçekleşir, dolayısıyla daha kısa blok süresi daha hızlı işlem anlamına gelir. Ethereum için blok süresi 14 ila 15 saniye arasında ayarlanırken, bitcoin için 10 dakikadır.[41]

 

Hard fork

Hard fork kural değişikliğidir, eski kurallara göre onaylanan yazılımlar, yeni kurallara göre üretilen blokları geçersiz olarak göreceklerdir. Hard fork durumunda, yeni kurallara uygun olarak çalışacak tüm düğümlerin yazılımlarını yükseltmeleri gerekmektedir.[42]

 

Bir düğüm grubu eski yazılımı kullanmaya devam ederken, diğer düğümler yeni yazılımı kullanıyorsa, bölünme gerçekleşebilir. Örneğin, Ethereum, kodundaki bir güvenlik açığından istifade ederek saldırıya uğramış olan The DAO’daki yatırımcıları “bütünleştirmek” için hard-fork yaptı.[43] Bu durumda, çatal bölünmüş bir Ethereum ve Ethereum Classic zincirleri ile sonuçlandı. 2014 yılında, Nxt topluluğunun, 50 milyon NXT’lik bir hırsızlık olayının büyük bir kripto-para değişimi işleminin etkilerini hafifletmek için blok zincir kayıtlarının geri dönüşüne yol açacak hard fork ‘u düşünmesi istendi. Hard fork teklifi reddedildi ve fonların bazıları müzakereler ve fidye ödemeleri sonrasında geri alındı.[44]

 

Alternatif olarak, kalıcı bir bölünmeyi önlemek için, yeni yazılımı kullanan düğümlerin çoğu, 12 Mart 2013’te bitcoin bölünmesi durumunda olduğu gibi eski kurallara geri dönebilir.[45]

 

Merkezsizleştirme

Verileri peer-to-peer ağ üzerinden depolayarak, blok zinciri, verilerin merkezi olarak tutulmasıyla gelen bir dizi riski ortadan kaldırır.[1] Merkezi olmayan blok zinciri, geçici mesaj iletimi ve dağıtılmış ağ iletişimi kullanabilir.

 

Peer-to-peer blok zincir ağları, bilgisayar korsanlarının yararlanabileceği merkezi güvenlik açığı bulundurmaz. Aynı şekilde, merkezi bir arıza noktası yoktur. Blok zinciri güvenlik yöntemleri, açık anahtar şifrelemesi kullanımını içerir.[4] Açık anahtar (uzun, rastgele görünen bir sayı dizesi) blok zincirindeki bir adrestir. Ağ üzerinden gönderilen değer belirteçleri bu adrese ait olarak kaydedilir. Bir gizli anahtar, sahibine dijital varlıklarına erişim sağlayan bir parola gibidir veya başka bir anlamda blok zincirinin şu anda desteklediği çeşitli yeteneklerle etkileşimde bulunma araçlarıdır. Blok zincirinde saklanan veriler genel olarak bozulmaz olarak nitelendirilir.[1]

 

Merkezi veriler daha kolay kontrol edilirken, bilgi ve veri manipülasyonu mümkündür. Erişilebilir bir defterdeki verileri merkezsizleştirerek, açık blok zincirleri, herkese açık olan blok düzeyindeki verileri şeffaf hale getirir.[46]

 

Merkezi olmayan bir sistemdeki her düğümün blok zincirinin bir kopyası vardır. Veri kalitesi, büyük veritabanı çoğaltma[10] ve hesaplama güveni sayesinde sürdürülür. Hiçbir merkezi “resmi” kopya yoktur ve hiçbir kullanıcı diğerlerinden daha fazla “güvenilir” değildir.[4] İşlemler, yazılım kullanılarak ağa yayınlanır. Mesajlar en iyi çaba esasına göre iletilir.(bkz: best-effort) Madencilik düğümleri işlemleri doğrular,[34] oluşturdukları bloğa ekler ve sonra tamamlanmış bloğu diğer düğümlere yayınlar.[36] Blok zincirleri, değişikliklerin serileştirilmesi için proof-of-work gibi çeşitli zaman damgası şemaları kullanır.[47] Alternatif konsensüs yöntemleri proof-of-stake içerir.[34] Merkezi olmayan bir blok zincirinin büyümesine, daha fazla veriyi işlemek için gerekli bilgisayar kaynakları daha pahalı hale geldiği için düğüm merkezileştirme riski eşlik eder.[48]

 

Açıklık

Açık blok zincirleri, kamuya açık olsa da, hâlâ görünmesi için fiziksel erişim gerektiren bazı geleneksel sahiplik kayıtlarından daha kullanıcı dostudur. Tüm erken blok zincirleri izinsiz olduğu için, blok zinciri tanımlaması üzerinde tartışmalar ortaya çıkmıştır. Bu süregelen tartışmadaki bir konu, merkezi bir otorite tarafından görevlendirilen ve yetkilendirilen (onaylanan) doğrulayıcılarla özel bir sistemin bir blok zincir olarak kabul edilip edilmemesi gerektiğidir.[49][50][51][52][53] İzin verilen veya özel zincirlerin savunucuları, “blok zinciri” teriminin, verileri zaman damgalı bloklara bölen herhangi bir veri yapısına uygulanabileceğini iddia etmektedir. Bu bloklar, veritabanlarında “Multiversion Concurreny Control” (MVCC) ‘nin dağıtılmış bir versiyonu olarak hizmet eder.[54] MVCC, bir veritabanındaki tek bir nesneyi aynı anda değiştiren iki işlemi önlediğinden, blok zincirleri, iki işlemin bir blok zincirinde aynı tek çıktıyı harcamalarını önler.[23] Muhalifler, izin verilen sistemlerin geleneksel kurumsal veri tabanlarına benzediğini, merkezi olmayan veri doğrulamasını desteklemediğini ve bu tür sistemlerin operatörün onaysız değişiklik yapmasına ve revizyonuna karşı zorlaştırmadığını söylüyor.[49][51] Computerworld’den Nikolai Hampton, “birçok şirket içi blok zinciri çözümünün hantal veri tabanlarından başka bir şey olmayacağını” söyledi.[55] İş analistleri Don Tapscott ve Alex Tapscott, blok zincirini, herkese açık bir dağıtılmış defter veya veritabanı olarak tanımlar.[56]

 

İzinsiz

Açık, izinsiz ya da halka açık bir blok zincir ağının en büyük avantajı, kötü oyunculara karşı korunmanın gerekli olmaması ve erişim kontrolüne ihtiyaç duyulmamasıdır.[35] Bu, uygulamaların başkalarına onay veya güvene gerek kalmadan ağa eklenebildiği ve blok zincirinin bir taşıma katmanı olarak kullanılabileceği anlamına gelir.[35]

 

Bitcoin ve diğer kripto para birimleri halihazırda bir proof of work içerecek yeni girişler gerektirerek blok zincirlerini güvence altına almaktadır. Blok zincirini uzatmak için, bitcoin, 1990’larda Adam Back tarafından geliştirilen Hashcash bulmacalarını kullanır.[57]

 

Finansal şirketler, merkezi olmayan blok zincirlerine öncelik vermemiştir.[58] 2016 yılında ABD’de blok zinciri ile ilgili projeler için risk sermayesi yatırımı zayıflamakta; ancak Çin’de artmaktadır.[59] Bitcoin ve diğer birçok kripto para birimleri açık (halka açık) blok zincirleri kullanır. Şubat 2021 itibarıyla, bitcoin en yüksek piyasa değerine sahiptir.

 

İzinli (özel) blok zinciri

İzin verilen blok zincirleri, ağa erişimi olan kişileri yönetmek için bir erişim kontrol katmanı kullanır.[60] Açık blok zinciri ağlarının aksine, özel blok zinciri ağlarındaki doğrulayıcılar ağ sahibi tarafından kontrol edilir. İşlemleri doğrulamak için anonim düğümlere güvenmezler ve ağ etkisinden yararlanmazlar.[61](bkz: network effect) İzin verilen blok zincirleri ayrıca ‘konsorsiyum’ veya ‘hibrit’ blok zincirleri adıyla da gidebilir.[62]

 

New York Times, 2016 ve 2017 yıllarında pek çok şirketin blok zinciri ağlarını “kamu sisteminden bağımsız özel blok zincirleriyle” kullandığını belirtmiştir.[63][64]

 

Dezavantajlar

Nikolai Hampton, Computerworld’de ” Özel blok zincirinin (büyük olasılıkla) zaten tüm blok oluşturma kaynaklarının yüzde 100’ünü kontrol ettiği için özel bir blok zincirinde “yüzde 51″ bir saldırıya ihtiyaç duyulmadığını belirtti. Özel bir şirket sunucusundaki blok zinciri oluşturma araçlarına zarar verirken, ağlarının yüzde 100’ünü etkin bir şekilde kontrol edebilir ve işlemlerinizi değiştirebilirdiniz.[55] ” Bu durum, 2007-2008 mali krizi gibi mali kriz veya borç krizleri sırasında özellikle politik açıdan güçlü aktörlerin başkalarının pahasına bazı grupları lehine kararlar verebileceği bir dizi derin olumsuz etkilere sahiptir. Ve “bitcoin blok zinciri, kitlesel grup madenciliği çabasıyla korunmaktadır. Herhangi bir özel blok zincirinin, bilgisayar gücünün gigawatt’larını kullanarak kayıtları korumaya çalışması muhtemel değildir – bu zaman alıcı ve pahalıdır. ”[55] Ayrıca, “Özel bir blok zincirinde de “ yarış ” yoktur, daha fazla güç kullanmanın veya rakipleri rakiplerinden daha hızlı keşfetmenin bir özendiricisi yoktur. Bu, birçok şirket içi blok zinciri çözümünün hantal veri tabanlarından başka bir şey olmayacağı anlamına geliyor. “[55]

 

Öz-açıklamalı Veri

Bir blok zincirindeki katılımcılar arasındaki veri değişimi, blok zincirinin benimsenmesini ve kullanılmasını engelleyebilecek teknik bir sorundur. Bu henüz bir konu haline gelmemiştir; çünkü şimdiye kadar bir blok zincirindeki katılımcılar meta veri standartlarına (üstü kapalı olarak veya aktif olarak) katılıyorlar. Standartlaştırılmış meta veriler, yüksek işlem hacimleri ve sınırlı sayıda katılımcıyla ödeme ve menkul kıymet alım satımı gibi izin verilen blok zincirleri için en iyi yaklaşım olacaktır. Bu standartlar, katılımcılar üzerinde zorlu haritalama ve çeviri gereklilikleri yüklemeden blok zincir için işlem yükünü azaltır. Ancak, Ventana Research’ten Robert Kugel, genel amaçlı ticari blok zincirlerinin, otomatik veri değiş tokuşuna izin vermek için öz-açıklamalı bir veri sistemine ihtiyaç duyduğuna işaret ediyor.[65] Öz-açıklamalı veriler, farklı sistemlerin bir işlemin her iki tarafındaki verileri doğru şekilde işlemesini ve blok zincirinin merkezi olmayan ve açık özelliklerini desteklemesini kolaylaştırır. Kugel’e göre, evrensel veri değişimini mümkün kılarak, öz-açıklamalı veriler, bu blok zincirlerin kontrolünü sınırlı sayıda behemotlara yoğunlaştırmak zorunda kalmadan, izin verilen ticari blok zincirlerindeki katılımcı sayısını büyük ölçüde artırabilir.[65] Örneğin, özel (EDI) hizmetlerin önemli maliyetlerinden birini ortadan kaldırarak, yani bir kuruluşun sistemlerini EDI servis sağlayıcısının veri modeline eşleme ihtiyacını ortadan kaldırarak açıklığı teşvik eder. Öz-açıklamalı veriler ayrıca, farklı blok zincirleri arasında veri entegrasyonunu da kolaylaştırır. Örneğin, bir bireyin tıbbi kayıtlarının (iki yaygın kullanım durumu) bir başkasının ilaç izlenebilirliği için bir diğeriyle bağlantı kurabilmesi, bir hastaneye olanak sağlayabilir veya bir reçetenin gerçek bir ilaçla doldurulduğunu doktor tarafından onaylanabilir.[66]

 

Kullanımlar

Blok zinciri teknolojisi çoklu alanlara entegre edilebilir. Günümüzde blok zincirlerinin birincil kullanımı, en başta bitcoin olmak üzere, kripto para birimleri için dağıtılmış bir defterdir.[67] Birkaç merkez bankası, Hindistan, Çin, ABD, İsveç, Singapur, Güney Afrika ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde bir Central Bank Issued Cryptocurrency (CICC) yayınlarken, şu ana kadar böyle bir şey yapılmadı.[67]

 

Genel potansiyeller

Blok zinciri teknolojisi, uzun vadede iş işletme modellerini dönüştürmek için büyük bir potansiyele sahiptir. Blok zinciri dağıtılmış defter teknolojisi, genellikle, küresel ekonomik ve sosyal sistemler için yeni temeller oluşturma potansiyeline dayanan, tipik olarak “düşük maliyetli bir çözümle geleneksel bir iş modeline saldırı yapan ve görevdeki firmaları hızla tüketen yıkıcı bir teknolojiden” daha temel bir teknolojidir.[9] Yine de, 2016 sonlarına kadar konsept kanıtından olgunlaşan birkaç operasyonel ürün var.[59] Blok zincirlerin kullanımı, küresel tedarik zincirlerine, finansal işlemlere, varlık defterlerine ve merkezi olmayan sosyal ağlara önemli verimlilik getirme vadediyor.[9]

 

2016 itibarıyla bazı gözlemciler şüpheci olmaya devam ediyor. Constellation Research’ten Steve Wilson, teknolojinin gerçekçi olmayan iddialarla kandırıldığına inanıyor.[68] Riski azaltmak için işletmeler, iş yapısının özüne blok zinciri yerleştirmek konusunda isteksizdir.[69]

 

Bu, belirli blok zinciri uygulamalarının birliği bozan bir inovasyon olabileceği anlamına gelir; çünkü mevcut iş modellerini bozabilecek önemli ölçüde daha düşük maliyetli çözümler ortaya çıkarılabilir.[9] Blok zinciri protokolleri, işletmelerin dijital işlemlerin işlenmesi için yeni yöntemler kullanmasını kolaylaştırır.[70] Örnekler arasında bir ödeme sistemi ve dijital para birimi, kitle paydaşlarını kolaylaştırma veya tahmin pazarlarını ve genel yönetişim araçlarını uygulama bulunmaktadır.[71]

 

Blok zincirleri, bir güven servis sağlayıcısına olan ihtiyacı hafifletir ve anlaşmazlıklarda daha az sermayenin bağlanmasıyla sonuçlanması öngörülür. Blok zincirleri, sistemik riski ve finansal sahtekarlığı azaltma potansiyeline sahiptir. Önceden zaman alıcı ve elle yapılan süreçleri otomatikleştiriyorlar, işlerin birleşmesi gibi.[72] Teorik olarak, blok zinciri ile vergi toplamak, devir işlemi yapmak ve risk yönetimi sağlamak mümkün olacaktır.[31]

 

Dağıtılmış bir defter olarak, blok zinciri işlemlerin doğrulanmasında yer alan maliyetleri azaltır ve bankalar gibi güvenilir “üçüncü tarafların” işlemlerini tamamlama ihtiyacını ortadan kaldırır, teknoloji aynı zamanda ağ maliyetini de düşürür, bu nedenle çeşitli uygulamalara izin verir.

 

Finansal uygulamalara güçlü bir şekilde odaklanılmasından başlayarak, blok zincir teknolojisi, bir aracıyı ortadan kaldıran merkezi olmayan uygulamalar ve işbirlikçi organizasyonlar da dahil olmak üzere faaliyetlere uzanmaktadır.[73]